Dự án nâng cấp quốc lộ 279, đoạn qua tỉnh Hà Giang

Quốc lộ 279 đi qua 10 tỉnh miền núi và biên giới phía bắc, dài 876 km, bắt đầu từ bờ biển phía đông bắc, tỉnh Quảng Ninh và kết thúc tại cửa khẩu Tây Trang, tỉnh Ðiện Biên. Ðây là tuyến đường vành đai biên giới, kết nối các tỉnh tạo thành cánh cung trải dài từ Ðông Bắc sang Tây Bắc, cho nên có ý nghĩa lớn về an ninh - quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội. Hiện, tuyến đường đã được Nhà nước đầu tư khá hoàn chỉnh. Riêng đoạn đi qua địa phận tỉnh Hà Giang có chiều dài hơn 36 km (từ thị trấn Việt Quang, huyện Bắc Quang đến xã Nghĩa Ðô, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai) được Bộ Giao thông vận tải đầu tư cải tạo, nâng cấp theo Quyết định số 1594/QÐ - BGTVT ngày 9-6-2010 bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước và giao cho Sở Giao thông vận tải Hà Giang làm chủ đầu tư. Theo kế hoạch, toàn bộ dự án sẽ hoàn thành trong quý II năm 2017.

Cuối năm 2014, tuyến đường được khởi công nâng cấp trong niềm phấn khởi của người dân vùng được hưởng lợi trực tiếp từ dự án là các huyện Quang Bình, Bắc Quang, Xín Mần (Hà Giang). Thế nhưng, mong ước của người dân về một tuyến đường rộng, đẹp cứ kéo dài mãi theo tiến độ thi công "chậm như rùa". Ðường nâng cấp dở dang khiến mặt đường biến dạng, ngày mưa thì lầy lội, thụt lún, ngày nắng thì bụi bẩn; nền đường xuất hiện vô số "ổ trâu", "ổ voi" không khác gì những cái bẫy đối với người tham gia giao thông. Chị Nguyễn Thị Cúc, thôn Nà Tho, xã Tân Bắc, huyện Quang Bình cho biết: "Ðường thi công dở dang, nền đường toàn bùn với đất cho nên người dân đi lại rất khổ. Ngày trước, khi tuyến đường chưa thi công nâng cấp, mặt đường cũ dù xuống cấp nhưng vẫn còn đi tốt, khi đó tôi đi xe máy từ trung tâm huyện Quang Bình ra huyện Bắc Quang chỉ mất gần 30 phút, nhưng nay phải mất gần hai tiếng đồng hồ. Khổ nhất là tụi trẻ ở các xã nằm dọc quốc lộ, những hôm trời mưa lặn lội đến trường, bị ngã, quần áo lấm lem bùn đất cho nên lại phải quay về nhà thay quần áo".

Huyện Quang Bình là vùng kinh tế động lực của tỉnh Hà Giang với những lợi thế về sản xuất nông nghiệp, nhất là các sản phẩm như cam sành, chè búp tươi, lúa chất lượng cao. Quốc lộ 279 là tuyến đường huyết mạch nối trung tâm huyện Quang Bình với các xã, các huyện lân cận, khi tuyến đường được nâng cấp sẽ giúp giảm chi phí vận tải, giảm hao hụt, hư hỏng sản vật của địa phương. Tình trạng thi công dở dang kéo dài khiến mặt đường xuống cấp nghiêm trọng, các địa phương không khai thác được thế mạnh kinh tế nông, lâm nghiệp. Anh Phạm Nam Hải, Chủ nhiệm HTX tiểu thủ công nghiệp Nam Hải, xã Tân Bắc, huyện Quang Bình bức xúc cho biết: "Mang tiếng ở mặt đường mà khổ không khác gì ở vùng sâu, vùng xa. Ðơn vị thi công đã san ủi nền đường, làm hệ thống thoát nước rồi dừng lại, toàn bộ mặt đường là nền đất lầy lội, bụi bặm. Ðường xấu, nên có nhiều xe ô-tô tải bị gãy nhíp, xe gầm thấp bị sa lầy, sạt gầm vỡ ba-đờ-sốc. HTX chúng tôi chuyên thu mua, chế biến chè búp tươi cho dân, nhiều hôm đi mua chè búp tươi về xưởng, xe bị ban lầy, chậm thời gian khiến chè hỏng hết".

Nhiều hộ dân trên địa bàn các xã nằm dọc theo tuyến quốc lộ 279 như Tân Bắc, Tân Trịnh, thị trấn Yên Bình, huyện Quang Bình phản ánh, do đường xấu, các tư thương đến thu mua các sản phẩm nông, lâm sản, gia súc, gia cầm đều chủ động ép giá… Xã Tân Bắc có làng văn hóa người dân tộc Pà Thẻn với lễ hội nhảy lửa được nhiều du khách trong nước, quốc tế biết đến. Trước kia, mỗi năm làng văn hóa đón hàng trăm đoàn khách đến tham quan, nhưng hai năm gần đây lượng khách giảm đáng kể. "Nhiều đoàn khách đã đặt lịch vào làng văn hóa để được xem lễ hội nhảy lửa, nhưng đi đến trung tâm huyện Bắc Quang họ lại hủy vì đường vào làng quá xấu. Không chỉ có thế, đường làm dở dang cũng ảnh hưởng đến các chỉ tiêu phát triển thương mại, dịch vụ của địa phương" - Chủ tịch UBND xã Tân Bắc Ðỗ Bằng Giang cho biết.

Nguyên nhân dẫn đến dự án nâng cấp quốc lộ 279 đoạn đi qua tỉnh Hà Giang chậm tiến độ là do nguồn vốn hằng năm bố trí cho dự án vừa chậm, vừa nhỏ giọt. Dự án có tổng mức đầu tư 727,5 tỷ đồng, nhưng đến cuối năm 2016 kinh phí mới cấp hơn 156 tỷ đồng, tương đương 21% tổng mức đầu tư. Trong đó có hơn 65 tỷ đồng ưu tiên cho công tác giải phóng mặt bằng toàn bộ dự án (đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng từ năm 2016) và chi phí chuẩn bị đầu tư. Trao đổi với Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Hà Giang Trần Quang Hải được biết, kế hoạch bố trí vốn cho dự án năm 2017 mới tạm thông báo 30 tỷ đồng, nhưng đến nay chưa có quyết định giao vốn chính thức. Vốn chậm, nhỏ giọt cho nên đến nay chỉ có duy nhất gói thầu xây lắp cầu sông Bạc hoàn thành, còn lại các gói thầu thi công đường đều chậm tiến độ, thậm chí là chưa thi công.

Khó khăn về vốn đầu tư còn ảnh hưởng đến các nhà thầu thi công. Hiện, hầu hết các doanh nghiệp đều đã tập trung nhân lực, máy móc, thiết bị tại công trường, tuy nhiên do thiếu vốn cho nên cứ nằm chờ hoặc thi công cầm chừng. Phó Giám đốc Công ty Ðông Bắc Hoàng Công Thắng cho biết: "Công ty trúng thầu gói thầu số 9 với chiều dài 5 km, giá trúng thầu hơn 55 tỷ đồng nhưng đến nay mới bố trí vốn hơn 10 tỷ đồng, do đó nhà thầu rất khó khăn trong việc triển khai hoàn thành dự án theo tiến độ". Nguồn vốn bố trí cho dự án không đáp ứng, ngoài ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng, biện pháp tổ chức thi công còn làm phát sinh khối lượng do sự sai lệch giữa kết quả khảo sát trong hồ sơ thiết kế đã duyệt với thực tế ngoài hiện trường, cũng như gây hư hỏng nhanh hơn cho các hạng mục đang thi công đồng thời gây khó cho công tác quản lý, đẩy chi phí đầu tư lên cao do trượt giá.

Chủ tịch UBND huyện Quang Bình Nguyễn Tiến Dũng cho biết: "Trong thời gian qua, chính quyền các cấp nhận được nhiều đơn thư, kiến nghị của người dân về những khó khăn khi quốc lộ 279 thi công dở dang và nguyện vọng cần sớm hoàn thiện dự án nâng cấp. Chính quyền huyện đã có ý kiến lên cấp trên, nhưng đến nay, nguyện vọng sớm hoàn thành dự án nâng cấp quốc lộ 279 của cán bộ, nhân dân huyện Quang Bình vẫn chưa được đáp ứng".

Trước bức xúc của người dân, khó khăn của chủ đầu tư và nhà thầu thi công, đầu năm 2017, UBND tỉnh Hà Giang đã có công văn gửi Trung ương đề nghị quan tâm đưa dự án vào kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016 - 2020 đối với số vốn còn thiếu của dự án là 571 tỷ đồng để hoàn thành dự án theo tiến độ. Việc bố trí vốn để hoàn thành dự án nâng cấp quốc lộ 279 là hết sức cần thiết, cấp bách nhằm đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, nhất là góp phần tăng tính cơ động vùng để thực hiện tốt công tác bảo đảm an ninh - quốc phòng, liên kết phát triển kinh tế đối với các tỉnh miền núi và biên giới phía bắc của Tổ quốc.